Okolice Biłgoraja

Bogata sieć rzeczna, czyste, wolne od skażeń powietrze, lasy obfitujące w zwierzynę łowną, grzyby i jagody oraz dogodny klimat o wysokim stopniu nasłonecznienia zachęcają do wypoczynku na ziemi biłgorajskiej. Rozwojowi turystyki w okolicach Biłgoraja sprzyjają także walory krajoznawcze, przeszłość historyczna, układ urbanistyczny miasta, zabytki architektury i rozbudowująca się baza turystyczna. Wokół miasta rozciąga się duży kompleks sosnowy Puszczy Solskiej.
Okolice te zróżnicowane są pod względem ukształtowania terenu: od płaskich dolin nadrzecznych pociętych licznymi dopływami po pofałdowania krawędzi Roztocza, od bagnistych nieurodzajnych terenów prawobrzeżnej Tanwi po płaskie bezrzeczne urodzajne lewobrzeże, Napotkać tu można liczne ślady przeszłości, tej dawniejszej i tej tragicznej czasów powstań i ostatniej wojny, świadectwa kultury materialnej stanowiące o odrębności tej kresowej, zróżnicowanej pod względem etnicznym i wyznaniowym krainy.

Wszystkie te elementy stwarzają warunki do uprawiania turystyki pieszej. Wiele uczyniono w ostatnim czasie w tym zakresie: wytyczono i opracowano szlaki turystyczne, zadbano, o skromna jak dotąd, bazę noclegową i żywieniową.


W pobliżu Biłgoraja, w rezerwacie "Obary", występuje głuszec, jarząbek, cietrzew i żuraw, a także rzadkie gatunki roślin jak: turzyca bagienna, gnidosz królewski, bagnica torfowa, rosiczka okrągłolistna i długolistna. Jest to chronione torfowisko wysokie, największe obszarowo na tym terenie.
Region biłgorajski należy do najcieplejszych i najsłoneczniejszych w Polsce.


Do ważnych atutów należy także bezpośrednie sąsiedztwo Roztoczańskiego Parku Narodowego oraz bliskie położenie dwóch parków krajobrazowych: Szczebrzeszyńskiego i Lasów Janowskich.


Specyficzny charakter leśnej i bagiennej Równiny Biłgorajskiej i długi okres izolacji wpłynęły na wytworzenie się oryginalnej sztuki ludowej. Znawcy kultury ludowej podkreślają odrębność i oryginalność ludowego stroju biłgorajsko - tarnogrodzkiego, a zwłaszcza ludowego haftu, swoisty typ sakralnej ludowej rzeźby drewnianej i kamiennej, bogate tradycje garncarskie i łubiarskie oraz różnorodną plastykę obrzędową.

Przez teren powiatu biłgorajskiego, w niedalekiej odległości od Biłgoraja przebiegają od lat opracowane i oznakowane szlaki turystyczne: szlak czerwony tzw. partyzancki, Porytowe Wzgórze - Osuchy. W okolicach Biłgoraja przebiega przez miejscowości: Ciosmy-Bidaczów-Budziarze-Zanie-Zynie-Margole-Trzepietniak (las k.Aleksandrowa), Sigła-Górecko Kościelne -Kozaki Osuchowskie-Osuchy.

Na terenie gminy otaczającej ze wszystkich stron Biłgoraj występują następujące pomniki przyrody ożywionej:

- dąb szypułkowy obw. 585 cm i wysokości 25 m w Soli na łące od stony wsi Bidaczów,

- lipa drobnolistna o obwodzie 615 cm i wysokości 28 m przy kościele w Bukowej,

- grusza polna o obwodzie 250 cm i wysokości 11 m w miejscowości Andrzejówka w odległości 50 m od drogi Korytków Mały - Andrzejówka,

- dąb szypułowy o obwodzie 460 cm i wysokości 25 m w miejscowości Bukowa,

- lipa drobnolistna o obwodzie 400 cm i wysokości 25 m w miejscowości Bukowa,

- klon pospolity o obwodzie 320 cm i wysokości 22 m w Bukowej,

- lipa drobnolistna o obwodzie 515 cm i wysokości 20 m w Bukowej.

W Biłgoraju za pomnik przyrody uznano dwie lipy drobnolistne, robinię akacjową i klon pospolity na cmentarzu przy ul. Lubelskiej oraz lipę drobnolistną i klon pospolity w parku na Różnówce.

W promieniu 20 kn od miasta znajdują się trzy parki krajobrazowe: Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy utworzony w 1990 r., Park Krajobrazowy Lasy Janowskie utworzony w 1994 r. i Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej utworzony w 1988 roku. W projektowanym Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych planuje sie połączenie Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej z Parkiem Krajobrazowym Lasy Janowskie dla ochrony ostoi głuszca. Jest to gatunek chroniony wpisany do "Polskiej czerwonej księgi zwierząt", którego liczebność w Polsce stale się zmniejsza. W 2001 roku przyjęto koncepcję aktywnej ochrony głuszca. Szacuje się, że w Puszczy Solskiej i Lasach Janowskich jest 150 sztuk głuszca. Okolice Biłgoraja, posiadające wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe, znajdują się na terenie planowanego parku krajobrazowego. W europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 wśród 21 obszarów znalazła się Puszcza Solska.

Obszerniejsze informacje w opracowaniach:
Włodzimierz Wójcikowski, Ludwik Paczyński - Roztocze - Przewodnik, Warszawa 1986 r.
Wiesław Grdeń - Znakowane szlaki województwa tarnobrzeskiego - Przewodnik turystyczny, 1998 r.
Przewodnik krajoznawczy po Biłgoraju z propozycjami ścieżek dydaktycznych - 2003 r.


Goganet