Bazyli Rudomicz

Wieloletni profesor i rektor Akademii Zamojskiej, Rusin urodzony w Wilnie, swoją naukę w Zamościu rozpoczął w 1630. Pracę doktorską obronił na wydziale prawa rzymskiego. „Rudowmicz wyniósł ze studiów wszechstronne wykształcenie humanistyczne, filologiczne, teologiczne, medyczne i prawnicze. Jego wieloletnie przebywanie w kręgu kultury polskiej w Akademii Zamoyskiej wśród kolegów i profesorów Polaków spowodowało to, że w 1644 r. złożył wyznanie wiary rzymskokatolickiej"*. Był autorem wielu rozpraw naukowych i kilkudziesięciu panegiryków. Jako rektor Akademii wielokrotnie przejeżdżał przez Biłgoraj podróżując w sprawach uczelni do Bukowiny, wioski, która była własnością Akademii, z której głównie pochodziły fundusze na jej utrzymanie. Szczególnie jedna z tych podróży z 1666 roku zasługuje na uwagę, bo zapiski z niej ukazują miejsce pielgrzymek i sanktuarium św. Marii Magdaleny. W tych kilku poniżej prezentowanych notatkach przewija się również motyw biłgorajskiego piwa, którego specyficzny smak ceniony był przez przyszłą żonę polskiego króla Jana III Sobieskiego, Marysieńkę Sobieską.

Swój prywatny diariusz, z którego pochodzą poniższe fragmenty pisał przez 16 lat od 1 stycznia 1656 r.

 

„Efemeros czyli diariusz prywatny"

 

9. 10. 1658

„ Z panem [Marcinem] Fołtynowiczem udaliśmy się do Bukowiny. Obiad zjedliśmy w Zwierzyńcu. Kolacja i odpoczynek w Biłgoraju".

(Fołtynowiczx był w owym czasie Rektorem Akademii Zamoyskiej, pochodził z Biłgoraja).

 

28. 08. 1660

„Obiad w Zwierzyńcu. Nocleg w lesie w mili za Biłgorajem, bośmy zbłądzili drogi manowcami i nieźle jechali aże Księżpola wszystko lasem"*, jak mówili mieszkańcy tego miasta [Biłgoraja].

 

21. 05. 1662

Nocleg w Biłgoraju - notatka po łacinie przy okazji podróży Rudomicza do Bukowiny.

 

24. 05. 1662

Nocleg w Biłgoraju - notatka przy okazji powrotu Rudomicza do Zamościa.

 

15. 03. 1666

Z dnia na dzień nowe przestępstwa popełniają Żydzi. Oto przykład: 7 bm. odbył w Fajsławicach pogrzeb pewnej młynarki z licznym udziałem ludzi.

Żydówka znajdująca się na drodze, po której miał przechodzić kondukt pogrzebowy, skropiła całą drogę w poprzek krwią sprowadzającą nieszczęście, prawdopodobnie pochodzącą z jej „okresu". [...] Skoro ludzie z pogrzebu przeszli to miejsce skropione krwią, niektórzy nagle padali martwi na ziemię. [...]

Podobnie przestępstwa Żydów miały miejsce i w Biłgoraju, jak mówił o tym sam kat.

 

20. 07. 1666

... Małżonka (Krystyna Rudomiczowa) poszła pieszo razem z naszą Haneczką do kościoła w Biłgoraju na odpust św. Marii Magdaleny.

 

21. 07. 1666

... Wieczorem wyjechałem do Biłgoraja bryczką pana [Kaspra] Achterlaniego.

 

22. 07. 1666

Przenocowawszy w Suchej Woli u Wasyla Litwina, przybyłem do klasztoru i kościoła biłgorajskiego już w czasie kazania. Tam po nabożeństwie byliśmy podejmowani wspaniałym obiadem przez ojca gwardianina, męża bardzo uprzejmego, który aczkolwiek przedtem nas nie znał, to jednak przyjął nas, jak od dawna bliskich sobie przyjaciół.

Tamże bardzo gościnnie zatrzymał nas na noc, co sprawiło nam wiele radości.

 

22. 07. 1666

Należy uznać za cudowne zdarzenie to, że małżonka [Krystyna] idąc do klasztoru biłgorajskiego z Haneczką na ręku, jako z niemowlęciem, w czasie deszczowej pogody nic nie zmokła, a nawet ochłodzone powietrze w lesie przyniosło ulgę tak, iż z towarzyszkami prowadziła rozmowę.

Drugie zdarzenie trudne do wyjaśnienia polegało na tym, że po obmyciu nóg w zbiorniku wodnym obok klasztoru wnet nie czuła bolesnego zmęczenia. Jedno i drugie zdarzenie jest godne zanotowania ze względu na słynne miejsce święte.

 

23. 07. 1666

Wracając z klasztoru zatrzymaliśmy się na kilka godzin w Biłgoraju w celu sprzedaży jęczmienia i kupna 2 beczek piwa za 4 zł. Za biłgorajski korzec jęczmienia wzięliśmy 3 zł, 15 gr. Dwa korce biłgorajskiego równają się jednemu zamojskiemu.

 

Bazyli Rudomicz, „Efemeros, czyli diariusz prywatny pisany w Zamościu w latach 1656 - 1672", Lublin 2002.

 

* Marian Lech Klimentowski, „Wstęp do Bazyli Rudomicz, Efemeros czyli diariusz prywatny pisany w Zamościu w latach 1656 - 1672", Lublin 2002.

    

* W cudzysłowie notatki w j. łacińskim.   

 

źródło: "Przewodnik krajoznawczy po Biłgoraju" red. M. Kurzyna