Muzea

Muzeum Ziemi Biłgorajskiej
ul. Kościuszki 87, 23-400 Biłgoraj
(tel., fax 84 686-27-33)
muzeum.bilgoraj@op.pl

Muzeum czynne dla zwiedzających codziennie (oprócz poniedziałków i dni poświątecznych) w godz. 900-1600 (w pierwszą i trzecią sobotę i niedzielę miesiąca). Pod nazwą Muzeum w Biłgoraju powstało w 1966 roku (uchwała Prezydium MRN w Biłgoraju). Działalność swą, jako oddział Muzeum Okręgowego w Lublinie rozpoczęło w roku następnym. W latach 1975-1999 Muzeum, jako Muzeum Rzemiosł Ludowych w Biłgoraju było oddziałem Muzeum Okręgowego w Zamościu, a od 2000 roku jest samodzielną instytucją kultury, której organizatorem jest Powiat Biłgorajski. Trzon zbiorów stanowiła prywatna kolekcja, zgromadzona przez wybitnego regionalistę, człowieka o szerokich - wszechstronnych zainteresowaniach (archeologia, etnografia, historia, matematyka) Michała Pękalskiego, którego zbiory stanowiły podstawę do zorganizowanej przy Włosiankarskiej Spółdzielni Pracy w Biłgoraju - izby pamięci.

Przekazane wraz z częścią wyposażenia izby eksponaty stały się początkiem kolekcji muzealnej, która swą siedzibę znalazła w pomieszczeniach, stanowiących podpiwniczenie ratusza miejskiego.

Zagroda Sitarska jest udostępniana zwiedzającym: w sezonie turystycznym (od maja do października) codziennie (oprócz poniedziałków i dni poświątecznych) w godz. 900 - 1600 oraz w soboty i niedziele w godz. 1000 - 1500 (w drugą i czwartą sobotę i niedzielę miesiąca).
W roku 1976 została otwarta dla odwiedzających filia Muzeum Rzemiosł Ludowych - Zagroda Sitarska w Biłgoraju przy ul. Nadstawnej (tel. 84 686-04-84) powstała w wyniku inicjatywy ówczesnego wojewódzkiego konserwatora zabytków w Lublinie Jana Góraka i kierownika Muzeum Romana Sokala, którym udało się uratować przed rozbiórką stosunkowo najlepiej zachowany zespół budynków reprezentujących tradycyjna zabudowę mieszczańską XIX wiecznego Biłgoraja. W uratowanie przez rozbiórką Zagrody Sitarskiej oraz w zorganizowanie tam ekspozycji zaangażowanych było wielu regionalistów biłgorajskich, idea miała też poparcie znacznej części ówczesnych władz (bez tego by się nie powiodła).  
Zespół drewnianych zabudowań tworzących Zagrodę składa się z:

  • domu mieszkalnego z roku 1810, o konstrukcji węgłowej przykrytego dachem gontowym, czterospadowym z gankiem od frontu o jednospadowym daszku wspartym na czterech słupach;
  • budynków gospodarczych położonych w podwórzu;
1) drewutni
2) spichlerza dwukomorowego
3) wozowni - wiaty budynku inwentarskiego, z pomieszczeniami dla cieląt, koni, krów i trzody, w których aktualnie prezentowane są tradycyjne rzemiosła regionu biłgorajskiego (bednarstwo, kołodziejstwo, wyrób gontów, garncarstwo i olejarstwo).

W oparciu o Zagrodę Sitarską prezentowane jest najbardziej charakterystyczne dla m. Biłgoraja - sitarstwo, będące w XVIII i XIX wieku głównym źródłem utrzymania jego mieszkańców. Dzięki remontowi ocalałych składników Zagrody Biłgoraj uzyskał jedyną w swoim rodzaju placówkę skansenowską, zdecydowanie najcenniejszy zabytek tradycyjnej, drewnianej architektury miasta. Aktualnie, finansowane przez Starostwo Powiatowe, Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju jest placówką regionalną, wielodziałową, w której działach: archeologii, etnografii, historii, militariów, numizmatyki i sztuki zgromadzonych jest przeszło 10 tys. eksponatów muzealnych. Prowadzi działalność badawczą i popularyzatorsko-oświatową, mając dobre oparcie w świecie ludzi kultury, oświaty i w szeroko pojmowanej społeczności lokalnej.
 

Goganet